Paulo Werneck
Galé portuguesa do século XIII
Fonte: www.marinha.pt
Sir Thomas Hardy registrou a existência dos tratados gêmeos de 1386, mas desta vez um como tratado de paz, e outro, não como contrapartida, mas simplesmente um negócio bélico, aluguel de galeras armadas, barcos de guerra movidos a remo e a vela, usados desde a antiguidade:
1386. May 9.O texto do tratado, também em Latim, encontra-se em Rymer:
Treaty of perpetual alliance between the K. of England and John I., K. of Portugal. Windsor. O. vii. 515. H. iii. p. iii. 200.
The K. of Portugal promises to send 10 galleys to serve the K. of England, at 1200 francs each a month. Windsor. O. vii. 520. H. iii. p. iii. 203.
Ann. D. 1386. An. 9. R. 2. Ex. Autogr.Fontes:
Conventiones cum præfato Rege, ſuper Auxilio præſtando.
Univerſis Chriſti fidelibus, ad quos præſentes Literæ pervenerint, Fernandus Magiſter Ordinis Sancti Jacobi in Regnis Portugaliæ & Algarbii, & Laurentius Johannes Fogata Cancellarius Portugaliæ, Milites, Sereniſſimi Principis & Domini, Domini Johannes, Dei gratiâ, Portugaliæ & Algarbii Regis, Ambaſſiatores, Procuratores, & Commiſſarii ſpeciales, ad Infraſcripta Poteſtatem ſufficientem habentes, Salutem in eo per quem Reges regnant & Principes dominantur.
NOTUM FACIMUS vobis quòd, vigore Poteſtatis, ab eodem Domino noſtro Rege nobis ſpecialiter commiſſæ, in aliqualem Recompenſationem Onerum & Expenſarum, quæ, Sereniſſimum Principem & Dominum, Dominum Ricardum, Regem Angliæ, circa Profectionem, illuſtris Patrui ſui, Domini, Johannis, Dei gratiâ, Regis Caſtellæ & Legionis Ducis Lancaſtriæ, pro Conqueſtu juris ſui & Succurſu præſati Domini noſtri Domini Regis Portugaliæ, de præſenti Anno, ſubire neceſſariò oportebit, ex certa Scientia, nomine Domini noſtri prædicti, Promiſimus & Conceſſimus quòd præfatus Dominus noſter Rex Portugaliæ, in Æſtate proximâ jam inſtante, inveniet & mittet Domino Regi Angliæ prædicto Decem Galeas (ipſius Domini noſtri Domini Regis Portugaliæ Sumptibus & Expenſis) benè Armatas (videlicet) de Uno Patrono, Tribus Alcaldibus, Sex Arraizis, Duobus Carpentariis, Octo vel Decem Marinariis, Triginta Baliſtariis, Centum & Quaterviginti Remigibus, & Duobus Sutaneis, in qualibet Galearum prædictarum,
Quæ quidem Galeæ ad partes Angliæ venient, & dicto Regi Angliæ, juxta Voluntatem & Diſpoſitionem ſuam vel Admirallorum ſuorum, uſque ad Feſtum Michælis proximò ſequens, benè & legaliter ſervire, Inimicos ipſius deſtruere & dampnificare, totis viribus tenebuntur, nichil penitùs pro dicto Servitio a dicto Domino Rege Angliæ petendo ſeu exigendo:
Ec, in caſu quòd, in dicta proxima Æſtate, dictæ Decem galeæ Servitium Sex Menſium, dicto Regi Angliæ, Sumptibus ipſius Domini noſtri Domini Regis Portugaliæ, non perfecerint, tunc Dominus noſter Rex Portugaliæ prædictus, in alia Æſtate extunc futurâ, quandocumque pro parte dicti Regis Angliæ indè requiſitus fuerit, per Literas ſeu Nuncium ipſius Regis Angliæ, per Decem Galeas ſufficienter Armatas, per Sex Menſes, modo & formâ prædictis, faciec Deſerviri;
Dùm tamen præfatus Rex Angliæ pro tempore, excedente dictum Servitium Sex Menſium, in toto ſatisfaciat præfato Domino noſtro Portugaliæ Regi (videlicet) juxta Ratam Mille & Ducentorum Francorum pro qualibet Galea pro Menſe:
Et incipient computari dicti Seæ Menſes die quâ de Portu exierint ad navigandum verſus Angliam ex Cauſa prædicta, licebitque dictis Galeis, prope finem dictorum Sex Menſium (videlicet) intra Quindecim Dies ante finem eorumdem, verſus parces ſuas proprias liberè redire,
Et quamdiù ſteterint Gentes dictarum Galearum, ad Sumptus & Expenſas dicti Domini noſtri Regis Portugaliæ, in obſequio ipſius Regis Angliæ, in Partibus marinis Vicinis ipfi Regno Angliæ, vel dùm fuerint in redeundo verſus partes Portugaliæ per Dominum Regem Angliæ de Frumento, pro Pane eiſdem neceſſario, providebitur competenter uſque ad Summam Quadringencarum Marcarum Sterlingorum:
Bona verò mobilia & ſe moventia quæcumque (cujuſcumque generis fuerint ſeu ſpeciei) quæ per Gentes dictarum Galearum, dùm in Obſequio dicti Regis Angliæ, Sumptibus & Expenſis dicti Domini noſtri Regis Portugaliæ extiterint, ſuper Inimicos ipſius Regis Angliæ, adquiri contigerit & lucrari, ſint ipſius Domini noſtri Regis Portugaliæ, & Gentium prædictarum inconcuſsè, ad diſponendum de eiſdem Secundum conſuetudinem in Regno ſuo uſitatam.
De Bonis tamen, quæ per prædictas Gentes adquiri contigerit pro tempore quo ad Sumptus & Expenſas dicti Regis Angliæ ſervierint, Tertia Pars ipſius Regis Angliæ erit, & ſibi vel Deputatis ſuis ſine contradictione quacumque liberabitur:
Proviſo ſemper quod, ſi aliquem vel aliquos Duces Bellorum vel Conflictuum, ſeu magnos Capitaneos, de Inimicis hujuſmodi, per dictas Gentes capi contigerit, dùm ſteterint ad Expenſas Principales Regis Angliæ ſupradicti, ſtatim ſine contradictione quacumque eidem liberabuntur; Salva tamen Remuneratione ſive Regardo competenti, per dictum Regem Angliæ faciendâ Illi, vel Illis, qui dictos Ducem vel Duces, ſeu Capicaneum vel Capitaneos hujuſmodi, ceperint, prout poterunt inter ſe vel per ſuos Deputatos rationabiliter Convenire.
Bona verò inmobilia (putà Villæ, Terræ, Caſtra, & Similia) ſi per Gentes hujuſmodi, dùm in Obſequio dicti Regis Angliæ, ſuper Inimicos ipſius Regis, in aliis Regnis, Terris, & Dominiis, quæ præfatus Rex Angliæ Jure petit hæredicario, invaſa fuerint & optenta, eidem Regi Angliæ protinus liberabuntur abſque Condicione vel Diſſicultate quacumque:
Nos, inſuper, Ambaſſiatores, Commiſſarii & Procuratores Regis Portugaliæ ſupradicti, pro dicto Domino noſtro, Promiſimus, ac corporale Sacramentum, ad Sancta Dei Evangelia, per Nos corporaliter tacta, Nomine ejuſdem Domini noſtri Regis Portugaliæ ſupradicti, & in ipſius Animam, in præſentia Procuratorum Domini Regis Angliæ prædicti, præſtitimus ad faciendum, tenendum, & Complendum omnia & ſingula ſupraſcripta, quatenus pro parte dicti Domini noſtri & ejus Nomine ſuperius Conceſſimus & Concordavimus, benè, firmiter, & fideliter, ſine dolo, malo ingenio, & fictione quibuſcumque.
In quorum Teſtimonia Sigilla noſtra Propria Præſentibus appoſuimus.
Dat. apud Windeſore, Nono Die Maii, Anno Domini Mileſimo, Treſcenteſimo, Octogeſimo Sexto,
In Præſentia,
Venerabilium in Chriſto Patrum,
Dominorum,
Willielmi Wyntoniæ,
Johannis Dunolmii,
Walteri Coventrenſis & Lichfeldenſis,
Epiſcoporum:
Ac,
Nobilium Virorum,
Dominorum,
Edmundi Ducis Eborum, Patrui dicti Domini Regis Angliæ:
Willielmo de Monte Acuto, Sarum,
Henrici de Percy, Northumbriæ,
Comitum:
Et Simonis de Burley Militis, Subcamerarii præſati Domini Regis Angliæ,
Ac,
Dominorum,
Willielmi de Dighton,
Johannis de Wendlyngburgh,
Canonicorum Eccleſiæ Cathedralis Sancti Pauli Londoniæ,
Et Johannis de Kirkeby Clerici.
Et Ego Johannes de Bouland, Clericus Carliolenſis Diœceſis, Publicus Apoſtolicâ authoritate Notarius, præmiſſis omnibus & ſingulis Tractatis, Juratis, & Concordatis inter Partes prædictas, Sigillorum tamen appoſitioni, prout inferius deſcribitur, dùm ſic, ut præmittitur, per dictos Ambaſſatores, Commiſſarios, & Procuratores agerentur, Anno Domini ab Incarnatione ſupradicto, Indictione Nonâ, Pontificatûs Sanctiſſimi in Chriſto Patris & Domini noſtri Domini Urbani divinâ Providentiâ Papæ Sexti Anno Nono, Menſe, Die, & Loco prædictis, unà cum dictis Reverendis in Chriſto Patribus, Nobilibus & Teſtibus ſupradictis & infraſcriptis, præſens interfui, eaque ſic fieri vidi & audivi, aliunde occupatus, per alium ſcribi feci & me ſubſcripſi, ac Signum meum appoſui præſentibus conſuetum in fidem & Teſtimonium omnium præmiſſorum.
Subſequenter verò, eiſdem Anno, Indictione, Pontiſicatu, Menſe (Die tamen ejuſdem Menſis Decimâ Septimâ) in quadam Camera, vocata Camera Stellata, infra Palatium Regale, Domini noſtri Ricardi Regis Angliæ ſupradicti apud Weſtmonaſterium, Londonienſi Diœceſe, præfati, Fernandus & Laurentius, Sigilla ſua Præſentibus appoſuerunt,
Præſentibus tunc ibidem,
Reverendis in Chriſto Patribus,
Dominis,
Willielmo Wintoniæ,
Waltero Coveutriæ & Lichfeldiæ,
Epiſcopis,
Ac aliis in multitudine copioſâ Teſtibus ad Præmiſſa vocatis ſpecialirer & rogatis.
HARDY, Sir Thomas Duffus. Syllabus (in English) of the Documents Relating to England and other Kingdoms Contained in the Collectio Known as "Rymer's Foedera". Vol II. 1377-1654. Pag. 511. London: Longmans, Trübner, & Co. 1873.
RYMER, Thoma. Fœdera, Conventiones, Literæ, Et cujſcunque generis Acta Publica, Inter Reges Angliæ et Alios. Terceira Edição. Haia: Joannem Neaulme, 1740. Dez volumes. Tomo III, 3ª Edição. Partes III e IV. Parte III. Página 203. Disponível em Internet Archive.
